Ege Bölgesine Hangi Zeytin Çeşitleri Fidanları Dikilmeli

Her bölgeye o yörenin zeytin çeşitlerini dikmek en doğru yoldur.Bir bölgenin çeşidini tutup diğer bölgelere dikmek büyük hatadır.Marmara Bölgesine ait sofralık gemlik zeytini fiidanı dikimiyle Türk zeytinciliği nasıl mahvedildiği 25-30 yıldır bilmeyen yoktur.Gemlik lobisi vahşi moğol istilası gibi Türkiyeyi zeytincilikte mahvetmiştir.Şimdi benzer tehlike yabancı zeytinlerle yine Türk zeytinciliğine hücüm edilmekte yine benzer lobiler çeplerini doldurrna ve çiftcimiz aldatılıp ters köşeye savrulmaktadır.Aman bu lobilerin tuzağına düşülmemeli çiftcimiz uyanık olmalıdır.

Ege bölgesine zeytin fidanı dikerken Ege Bölgesine ait fidanlar dikilmelidir.Kesinlikle yabancı ülkelere ait zeytin çeşitleri dikilmemeli.Dünya zeytin yağ pazarında biz kendi yerli milli zeytin çeşitleriyle rekabet ve mücadele etmeliyiz.Yabancı ülkelere ait zeytin fidanları dikerek ancak yabancı ülkelerin değirmenine su taşımış ve onların zeytinlerinin reklamını yapmış oluruz.Son yıllarda Türkiyede ispanyol ,italyan ve yunan zeytin fidanları dikimi özendirilmektedir.Bu gidaşat yanlıştır Türk zeytinciliğine büyük zarar vermektedir.

1. Ege Bölgesinin İklim ve Toprak Özellikleri
Ege Bölgesi, zeytin yetiştiriciliği açısından Türkiye’nin en önemli alanlarından biridir. Bölgenin:

Akdeniz iklimine benzer yapısı,

uzun ve sıcak yazları,

ılıman ve yağışlı kışları,

kireçli ve iyi drene olan toprak yapısı,
zeytin ağacının doğal ihtiyaçlarını karşılar. Bu nedenle hem sofralık hem de yağlık çeşitler için elverişli koşullar sunar.

2. Ege Bölgesinde Yaygın Yetiştirilen Zeytin Çeşitleri

Ayvalık zeytin çeşidi
Domat zeytin çeşidi
Dilmit zeytin çeşidi
Uslu zeytin çeşidi
Eşek zeytini çeşidi(Ödemiş)
Memecik zeytin çeşidi
Memeli zeytin Çeşidi
Erkenci zeytin çeşidi
Hurma karaca zeytin çeşidi
Kurma kaba zeytin çeşidi
Yağ zeytin çeşidi
Çilli zeytin çeşidi
Yerli yağlık zeytin çeşidi
İzmir sofralık zeytin çeşidi
Girit zeytin çeşidi
Çakır zeytin çeşidi
Sarı yaprak zeytin zeytin çeşidi
Tavşan yüreği zeytin çeşidi
Ak zeytin zeytin çeşidi
Çekişte zeytin çeşidi
Yamalak sarısı zeytin çeşidi
Kara yaprak zeytin zeytin çeşidi
Taşarası(Kuşadası) zeytin çeşidi
Kiraz zeytin çeşidi

a) Memecik Zeytini
Bölge: Ağırlıklı olarak Aydın, Muğla ve İzmir.

Özellikleri: Yağ oranı yüksektir (%24–30). Orta büyüklükte meyvelere sahiptir.

Avantajları: Kuraklığa dayanıklıdır, kaliteli sızma zeytinyağı verir.

Dezavantajı: Sofralık olarak kullanımı sınırlıdır; daha çok yağ üretimine yöneliktir.

b) Ayvalık (Edremit Yağlık) Zeytini
Bölge: Balıkesir ve İzmir’in kuzey kesimleri.

Özellikleri: İnce kabuklu, et oranı yüksek. Yağ kalitesi Memecik’e göre daha hafif aromalıdır.

Avantajları: Hem sofralık hem yağlık kullanılabilir.

Dezavantajı: Soğuklara karşı hassastır, daha çok deniz etkisinin yoğun olduğu yerlerde önerilir.

c) Domat Zeytini
Bölge: İzmir ve Manisa çevresi.

Özellikleri: Büyük taneli, yeşil sofralık zeytin olarak değerlendirilir.

Avantajları: Pazar değeri yüksektir, iri meyvesi alıcı tarafından tercih edilir.

Dezavantajı: Yağ oranı düşüktür; yağlık üretim için uygun değildir.

3. Hangi Amaçla Dikim Yapılacağına Göre Çeşit Seçimi
Sızma zeytinyağı üretimi hedefleniyorsa: Memecik veya Ayvalık tercih edilmelidir.

Yeşil sofralık üretim için: Domat en uygun çeşittir.

Karışık amaçlı (hem yağ hem sofralık): Ayvalık iyi bir denge sağlar.

4. Dikkate Alınması Gereken Diğer Faktörler
Rüzgâr etkisi: Kıyı bölgelerde tuzlu rüzgârlara dayanıklı türler seçilmeli.

Sulama imkânı: Eğer sulama varsa daha iri meyveli çeşitler yetiştirilebilir.

Pazar talebi: Üretilen zeytinin satış potansiyeli de çeşidi belirler.

Dikim sıklığı: Memecik gibi kuvvetli gelişen türlerde ağaçlar arası mesafe artırılmalıdır.

5. Sonuç
Ege Bölgesi, Türkiye’nin zeytin üretiminde lokomotif bölgesidir. Dikilecek fidan çeşidi; iklim, toprak, su kaynakları, pazar talepleri ve üretim amacı dikkate alınarak belirlenmelidir.
Genel olarak:

Yağlık üretim: Memecik ve Ayvalık,

Sofralık üretim: Domat ve Gemlik,

Karışık üretim: Ayvalık en uygun seçeneklerdir.

28.07.2025